Anjiyo Nedir ve Nasıl Yapılır? • Anjiyo Stent

Koroner anjiyo, koroner arterlerin (kalbi besleyen atardamarların) iç yapısını ve kan akışını görüntülemek için yapılan bir görüntüleme yöntemidir. Bu tetkik kalp damar hastalıklarının teşhisinde önemli bir rol oynar. Görüntüleme için X-ışını kullanılır. Koroner anjiyo sayesinde koroner arterlerin içindeki darlıkların düzeyi net bir şekilde görüntülenir.

Anjiyo Nedir?

Koroner anjiyo, kısaca anjiyo olarak da bilinir, en sık yapılan kardiyoloji tetkiklerinden biridir. Anjiyo, girişimsel kardiyolog tarafından, anjiyo laboratuvarında yapılır. Kontrast denilen bir boya maddesi ince ve yumuşak kateterler yardımıyla koroner damara verilerek, X-ışını ile damar içinin görüntülenmesi sağlanır.

Video 1. Prof. Dr. Alp Burak Çatakoğlu kendi anjiyo tekniğini anlatıyor

Anjiyo yıllar içirisinde teknik olarak gelişerek günümüzdeki halini aldı. Daha yumuşak ve ince kateterler ile el bileğinden de yapılabilmektedir. Çoğu merkezde hala kasıktan femoral arter denilen atar damar giriş yolu olarak kullanılıyor olsa da, el bileğinden yapılabilen hastalarda komplikasyon oranlarının azaldığı gösterilmiştir. Bilekten anjiyo aynı zamanda hastanın hemen işlemden sonra ayağa kalkabilmesine ve 1-2 saat içerisinde taburcu olmasına izin verirken, kasıktan yapılan anjiyo ile hastanın kum torbası ile yaklaşık 6 saat yatakta yatması gerekmektedir.

Video 2. Prof. Dr. Alp Burak Çatakoğlu canlı yayında anjiyo işlemi yapıyor

Anjiyo Nasıl Yapılır? Tüm Ayrıntıları ile Adım Adım Anjiyo İşlemi

Anjiyo günü hasta yaklaşık 2 saat aç kalarak hastaneye gelir
Yatış işlemleri tamamlandıktan sonra hazırlanmak üzere odaya alınır
Kıyafetler ve takılar çıkarılır. Protez diş ve gözlük doktor önerisine göre kalabilir
Rutin kullanılan ilaçlar sorgulanır. Anjiyo günü kullandığınız ilaçları mutlaka bildiriniz
Hemşire gerekli hazırlıkları yapar
Zamanı geldiğinde anjiyo laboratuvarına alınırsınız
Bilekten anjiyo yapılması planlandıysa el bileğiniz ve güvenlik amacıyla kasık bölgeniz hazırlanır
Üzerinize steril bir örtü serilir
İşlemi yapacak kardiyologumuz size kendini tanıtacak ve işlem adımlarından bahsedecektir
Anksieteniz varsa bu aşamada doktorunuzu bilgilendirebilirsiniz. Size rahatlamanız için sedatif ilaç verilebilir
Lokal anestezi yapılarak işlemin tamamen ağrısız olması sağlanır
Üzerinizde bağlı olan elektrod ve sensörler ile doktorunuz nabız, tansiyon ve oksijen verilerinizi monitörde gerçek zamanlı olarak takip etmektedir
Çok ince, yumuşak bir kılıf el bileğinizdeki veya kasığınızdaki atardamara yerleştirilir
Bu kılıfın içinden yine ince ve yumuşak kateterler ile kalp damarlarınıza ilerlenir
Kateterlerin içinden kontrast denilen bir boya maddesi verilir. Bu oldukça az miktarlardadır
X-ışını verildiğinde bu kontrast madde sayesinde koroner damarlarınızın içi ekranda hareketli bir film olarak izlenebilir
Bu filmler dijital olarak kaydedildiği için doktorunuz işlem esnasında tüm çekilen pozları dikkatlice birkaç kez izler
Eğer damarlarınızın içinde daralma veya tıkanma görürse bunun ölçümünü yapacaktır
Darlık derecesi %70 ve üzerinde olan darlıklar stent gerektirebileceği için bu görüntüler farklı açılardan değerlendirilir
Anjiyo işlemi tamamlandığında doktorunuz size elde ettiği görüntüleri ve nasıl tedavi edilmesi gerektiğini anlatacaktır
Aynı seansta stent takılması gerekirse masadan kalkmadan yine aynı yol kullanılarak stent işlemine devam edilir
Aynı seansta devam edilmeyecekse veya damarlarınız sağlıklı ise el bileğinizdeki veya kasığınızdaki kılıf çekilecektir
El bileğine şeffaf bir bandaj yapılır ve hasta odasına alınır
Kasıktan yapıldıysa, sıkı bir bandaj yapılır ve kum torbası konabilir. Ardından hasta odaya alınır
El bileğinden yapılan anjiyo sonrası hasta yaklaşık 1 saat istirahat eder ve ardından taburcu edilir
Kasıktan yapılan anjiyo sonrası hasta yaklaşık 6 saat yatakta istirahat eder ve ardından taburcu edilir
Kasık için geliştirilen yeni kapatma cihazları vardır. Doktorunuzu bu sistemi kullandıysa daha erken ayağa kalkmanıza izin verebilir
Kontrol için randevunuz ayarlanır, ilaçlarınız ve sağlıklı yaşam konusunda öneriler yapılır
Artık sağlıklı bir şekilde eve gitmeye hazırsınız
Eve giderken mutlaka yerinize bir yakınınız araba kullansın. İşlem günü anjiyo yapılan elinizle ağır birşey kaldırmayın. Merdiven çıkabilirsiniz ve ertesi gün banyo yapabilirsiniz

Anjiyo Neden Yapılır? Anjiyo Kime Yapılır?

Doktorunuz sizden aşağıdaki sebeplerden ötürü anjiyo yaptırmanızı isteyebilir:

Göğüs ağrısı (anjina) veya merdiven çıkarken nefes nefese kalma gibi koroner arter hastalığının belirtileri
Göğsünüzde, çenenizde, boynunuzda veya kolunuzda diğer testlerle açıklanamayan ağrı
Yeni veya artan göğüs ağrısı (kararsız angina)
Doğuştan bir kalp hastalığı (konjenital kalp hastalığı)
Eforlu elektro (EKG) veya ekokardiyografide anormal sonuçlar
Diğer kan damarı problemleri veya göğüs yaralanması
Ameliyat gerektiren bir kalp kapağı problemi varsa

Anjiyo Çeşitleri Nelerdir?

Koroner anjiyo, yani kalp damarlarının görüntülenmesi için farklı teknolojiler ve farklı giriş yerleri vardır. Anjiyo giriş yerine göre de iki farklı yöntemle yapılabilmektedir:

Kasıktan (femoral) anjiyo
El bileğinden (radial) anjiyo

Her iki yöntemle de tüm koroner damarlar aynı görüntü kalitesi ile görüntülenebilmektedir. Kalbi besleyen tüm koroner damarlar ve yan dalları bu iki yöntemle aynı boya maddesi ile, aynı düzeyde görüntülenir. Bilekten yapılan anjiyo koroner anjiyo laboratuarında bir girişimsel kardiyolog tarafından gerçekleştirilir. Lokal anestezi ile el bileği uyuştrulur. Sonrasında çok ince ve yumuşak kateterler bir tel üzerinden ilerletilir ve kalp damarlarına ulaşılır. Kontrast denilen boya maddesi azar azar enjekte edilerek koroner damarları spesifik olarak görüntülenmiş olur. İşlem süresi yaklaşık 10 dakikadır. Hasta işlem sonunda ayakta veya oturarak odasına alınır ve 1-2 saat sonra taburcu edilir. Eğer kritik bir darlık tespit edildiyse, stent işlemine yine koldan devam edilir ve sonunda odasına yine ayakta veya oturarak alınır. Ertesi gün normal hayatına genellikle dönebilir.

Bilekten Anjiyo Nedir ve Nasıl Yapılmaktadır?

Koldan anjiyo sırasında el bileğinizdeki atardamara ince, yumuşak plastik bir kılıf yerleştirilir. Bu kılıfın içinden yine yumuşak ve ince plastik kateterler vasıtasıyla kalp damarlarının çıkış yerine ilerletilir. Kontrast madde (anjiyo boyası) kateterin içinden enjekte edilir ve hareketli röntgen filmleri dijital ortamda kaydedilir. Prosedürün bu bölümüne koroner anjio denir. Bu görüntülere ek olarak bazı özel durumlarda ileri görüntüleme ve değerlendirme yöntemleri olan intravasküler ultrason (IVUS), optik koherans tomografi (OCT) veya fraksiyonel akım rezervi (FFR) ölçümleri de yapmak gerekebilir. Tüm bu işlemler lokal anestezi ile bilekten yapılmaktadır.

Bilekten Anjiyonun Avantajları Nelerdir?

İlk kez 1948 yılında kullanılan bilekten anjiyo 2000’li yılların başında dünyada yaygın kullanılmaya başlanmıştır. Artık çok daha ince ve yumuşak kateterlerle işlemin konforu daha da artmıştır.

El bileğinden yapılan anjiyo sonrası kanama komplikasyonları daha az gelişmektedir. Kasıktan yapılan anjiyografi sonrası hastanın 6 saat yatakta sırtüstü yatması önerilmektedir. Halbuki el bileğinden yapılan anjiyografi sonrası hasta hemen ayağa kalkabilmekte ve yaklaşık 1-2 saat sonra evine taburcu olabilmektedir. Eskiden sadece anjiyografi için kullanılan bu yöntem balon anjiyoplasti ve stent girişimlerinde de yani kalp damarlarının tedavisinde de kullanılabilmektedir.

Bu yöntemden en çok faydalanan hastalar, kilolu olan, yatakta sırt üstü yatamayacak, ortopedik sorunları olan, prostat nedeniyle sık idrara çıkan dolayısıyla erken ayağa kalkması gereken hastalar, yaşlı hastalar ve kronik akciğer hastalığı olanlardır.

Bilekten Anjiyo Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Konular Nelerdir?

Bu yöntemin kararı verilirken el bileğinden anjiyografi konusunda tecrübeli bir girişimsel kardiyolog ile konuşulmalıdır. Doktorunuz el bileğinizdeki atar damarı ve dolaşım sistemini kontrol ederek bu yönteme uygunluğunuzu belirleyecektir. Uygun olması durumunda sizi anjiyografi konusunda ve sonrasındaki olası tedavi seçenekleri konusunda bilgilendirecektir.

El Bileğinden mi, Kasıktan mı Yapılmalı?

Doktorunuz hangi yöntem ile daha güvenli yapacağını düşünüyorsa o şekilde yapılmalıdır. El bileğinden anjiyo zaman içerisinde oldukça gelişmiştir. Bunun için özel malzemeler geliştirilmiştir. Kasıkta kullanılan malzemelerden daha ince yapılıdır.

El bileğinden anjiyonun en önemli avantajı, komplikasyon ihtimalini azaltmasıdır. Kasık bölgesinde oluşabilecek kanama ve şişme ihtimali el bileğinde yok denecek kadar azdır. Lokal anestezi ile yapıldığı için ağrısızdır.

Anjiyo yaklaşık 10 dakika sürer. Eğer el bileğinden yapıldıysa hemen ayağa kalkabilir ve 1-2 saat içinde taburcu olabilirsiniz. Kasıktan yapıldığında en az 5-6 saat yatakta istirahat etmeniz gerekir. Kum torbası ve sıkı bir bandaja ihtiyaç duyulur. Doktorunuzla anjiyo tekniğini konuşabilirsiniz

Resim 1. Anjiyo işlemi bittiğinde el bileğine şeffaf özel bir bant yerleştirilir. 1 saat sonra çıkarılır

Anjiyonun Riskleri Nelerdir?

Anjiyo kararı mutlaka bir kardiyolog tarafından verilmelidir. Hastayı değerlendirdiğinde eğer kalp damar hastalığı şüphesi yüksek ise anjiyo yapılması çok önemlidir. Çünkü tanının kesinleşmesi için en iyi yöntemdir. Koroner damarların gözümüzle görülmesini sağlar. Tanının kesinleşmemesi veya ertelenmesi bazen bir kalp krizine sebep olabilmektedir. Bu nedenle kardiyoloğun önerdiği durumda anjiyo olunmaması en önemli riski oluşturmaktadır.

Anjiyo teknik olarak günümüzde oldukça gelişmiştir. Teknoloji de tecrübe de artmıştır. Bu sebeplerde planlı programlı yapılan anjiyo işlemlerinde sorun yaşanması, tecrübeli merkezlerde oldukça düşüktür. Kullanılan malzemeler ve teknoloji de sorun yaşanma ihtimalini azaltmaktadır. Ağrı olmaması için işlem öncesinde lokal anestezi kullanılmaktadır. Gerek el bileği anjiyosunda, gerek kasıktan yapılan anjiyoda mutlaka lokal anestezi yapılır.

El bileğindeki damar kasık bölgesine göre daha ince çaplı bir damar olması nedeniyle daha ince malzemeler kullanmak gerekir. Bu sayede çok konforlu işlemler gerçekleştirilebilir.

Pıhtı olmaması için işlemden önce mutlaka heparin denilen bir kan sulandırıcıtüm hastalara yapılmaktadır. Bu sayede anjiyoda bir pıhtı atma riski ortadan kaldırılabilmektedir.

Anjiyo giriş yerinde kanama olmaması için el bileğine özel şeffaf bir hava sistemli bandaj uygulanmaktadır. İçine hava enjecte edilen bir bandaj çok küçük olan anjiyo giriş bölgesine lokal baskı uygular. Şeffaf bir sistem olduğu için gözle de takip edilme kolaylığı vardır. Kan sızması bu sayede engellenir. 1-2 saat sonra şeffaf bandaj çıkarılarak yerine elsatik, hafif baskı uygulayan bir bandaja geçilir. Kasık bölgesine standart uygulamada işlem sonunda birkaç dakika el ile manüel baskı uygulanır. Kanama durunca da bandaj yapılır ve üzerine kum torbası ile basınç uygulanır. Genellikle 6 saat sonra hasta ayağa kalkabilmektedir. Anack bu süre uzun ve bu süreç konforsuz olduğundan yeni bazı teknikler geliştirilmiştir.

Kasık kapatma cihazları denilen cihazlar yardımı ile kasıktaki damarın kanayan bölgesi 1 dakikalık bir işlemle kapatılmakta, el ile baskı ve kum torbası bu sayede gerekmemektedir. Hasta 1 saat sonra ayağa kalkabilmekte ve yatağında rahat hareket edebilmektedir. Bu sayede kanama riski de minimuma düşürülmüş oluyor.

Tecrübeli ellerde hastada ek bazı sorunlar da yoksa anjiyo esnasında kalp damarının yırtılması veya patlaması neredeyse yok denecek kadar az bildirilmektedir. Olası riskleri mutlaka doktorunuz ve hemşireniz ile daha ayrıntılı konuşmanızı öneririz.

Tecrübeli ellerde ve uygun malzemeler ile el bileğinden yapılan anjiyo ile hemen ayağa kalkabilir ve normal hayatınıza dönebilirsiniz. Prof. Dr. Alp Burak Çatakoğlu size hayatınızdaki bu en önemli süreçte yardımcı olacaktır. Randevu için hemen arayabilirsiniz 0534 402 5050